CYTATY. Przypisy wstawiamy ZAWSZE po cytatach. Wstawiamy je także wtedy, gdy nie cytujemy dosłownie, ale streszczamy cudze poglądy własnymi słowami. Streszczanie jest wskazane – oszczędza miejsce i pokazuje, że student angażuje się intelektualnie, a nie tylko klika Kopiuj/Wklej. Jednak zawsze trzeba pamiętać o przypisie, inaczej powstanie wrażanie, że przywłaszczamy sobie cudze poglądy (plagiat). WYDARZENIA HISTORYCZNE. Musimy wstawić przypis po każdym fakcie historycznym. Na przykład po zdaniu: Rewolucja lutowa rozpoczęła się od strajku robotników z Zakładów Putiłowskich w Piotrogrodzie¹. ¹G. Katkov, Russia, 1917. The February Revolution., London 1967, s. 14. Przecież nie byliśmy naocznymi świadkami tego wydarzenia, prawda? Zaczerpnęliśmy wiedzę o nim ze źródła i mamy obowiązek podać je w przypisie, żeby każdy mógł do niego sięgnąć i zweryfikować tę informację. Jeśli opisujemy więcej wydarzeń z jednego źródła, to możemy przypis wstawić na końcu akapitu. FAKTY, INFORMACJE. Na przykład zdanie: Ponad połowa mieszkańców Zimbabwe pragnie demokratycznych przemian. Takie stwierdzenie należy podeprzeć jakąś statystyką, wynikami badań itp. Inaczej będzie to tylko odzwierciedlenie pobożnych życzeń autora pracy, a nie autentycznych nastrojów obywateli Zimbabwe. CUDZE IDEE. Na przykład po zdaniu: Powyższy fragment Pana Tadeusza zdradza wyraźny wpływ Eneidy Wergiliusza. Zapewne przeczytaliśmy o tym w jakiejś książce. A nawet jeśli sami doszliśmy do tego wniosku, to i tak obowiązuje nas przypis, ponieważ ktoś wcześniej też już o tym pomyślał, a każda idea zawsze należy do tego badacza, który pierwszy wpadł na dany pomysł, dlatego musimy odnotować jego nazwisko i tytuł jego publikacji w przypisie. Patrz: jak uniknąć plagiatu. KOMENTARZE. Ilekroć musimy zamieścić w pracy informację ważną, która jednak w żaden sposób nie daje się wpleść do tekstu głównego bez naruszania ciągłości wypowiedzi. Takie „nawiasem mówiąc”. Na przykład przypis nr 2 w poniższym tekście: Podobnie Grupa Wyższego Szczebla ds. Proliferacji w trzyetapowym, dwuletnim postępowaniu ustaliła w 1996 r., że jedynie uzupełnienie środków politycznych instrumentami wojskowymi, takimi jak system poszerzonej obrony powietrznej (EAD/TMD²), może zagwarantować bezpieczeństwo Sojuszu przed atakami ze strony rakiet uzbrojonych w BMR³. Również… ² Chodzi tu o system poszerzonej obrony powietrznej (Extended Air Defence, EAD), który pełniłby rolę obrony przeciwrakietowej teatru działań (Theater Missile Defence, TMD). ³ Ashton B. Carter, David B. Omand, Countering the proliferation risks: Adapting the Alliance to the new security environment, “NATO Review”, Vol. 44, No. 5 (Sept. 1996), dostęp: r., s. 10-15. UWAGA. Z komentarzami w przypisach nie należy przesadzać. Jeśli komentarze w przypisach zajmują już 1/3 strony, to należy się zastanowić, czy omawianym kwestiom nie poświęcić osobnego rozdziału. Jeśli w przypisach wyjaśniamy kwestie terminologiczne, to warto rozważyć napisanie wprowadzenia do rozdziału. W takim wprowadzeniu można wyjaśnić wszystkie ważne terminy, które pochodzą z innych dziedzin lub są na tyle nowe, że czytelnicy mogą ich nie znać. NIGDY nie wyjaśniamy terminów podstawowych.